Wanneer is een kind zorgintensief? Wat betekent dit voor jou als moeder?

Introductie
Misschien herken je het wel: je dagen zijn gevuld met zorgen, eindeloze afspraken en het constante gevoel van ‘aan’ staan. Naast de zorg voor je kind probeer je ook te presteren op je werk, tijd vrij te maken voor jezelf en je sociale leven draaiende te houden. Maar wat als jouw kind méér zorg, aandacht en begeleiding nodig heeft dan andere kinderen? Hoe weet je of je een zorgintensief kind hebt? En wat betekent dat eigenlijk voor jou als moeder? In dit blog ontdek je wat een zorgintensief kind precies is, hoe experts en belangenorganisaties dit definiëren, en wat dit voor jouw leven betekent.

Wat betekent 'zorgintensief'?

Een zorgintensief kind is een kind dat door een medische, psychische of verstandelijke beperking, chronische ziekte of ontwikkelingsstoornis meer zorg, aandacht en/of begeleiding nodig heeft dan leeftijdsgenoten. Die zorg gaat vaak verder dan wat normaal gesproken van ouders mag worden verwacht.

Kenmerken van zorgintensieve kinderen kunnen onder andere zijn:

• Het kind heeft structurele medische zorg of therapie nodig.
• Het kind heeft extra begeleiding nodig bij dagelijkse handelingen zoals eten, aankleden of communiceren.
• Het kind heeft gedrags- of emotionele uitdagingen waardoor ouders continu alert en beschikbaar moeten zijn.
• Het heeft regelmatig medische zorg of langdurige ziekenhuisopnames nodig.
• Het kind heeft extra begeleiding nodig op school door leerproblemen of verstandelijke beperking

Je spreekt over "intensieve zorg" als ouders fysiek, mentaal en emotioneel meer belast zijn dan gebruikelijk bij de opvoeding.

Praktische informatie voor ouders

Een waardevolle bron van informatie voor ouders die vermoeden dat hun kind zorg intensief is, is de website van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI). Zij bieden uitgebreide informatie en praktische tips voor gezinnen die te maken hebben met intensieve zorg. Op hun pagina over zorg intensieve gezinnen vind je onder andere erkenning voor de zware belasting die ouders ervaren en handvatten voor het vinden van de juiste ondersteuning. Dit kan enorm waardevol zijn wanneer jouw kind meer zorg nodig heeft dan andere kinderen.
Bekijk de website voor meer informatie: NJI - Zorgintensieve Gezinnen.

Concrete voorbeelden van zorgintensieve kinderen

Om het herkenbaar te maken, benoem ik hier enkele voorbeelden waarbij een kind zorg intensief kan zijn:

1. Medische zorg: Je kind heeft bijvoorbeeld diabetes type 1, epilepsie of een zeldzame aandoening waardoor frequente medische controles of ingrepen nodig zijn.
2. Ontwikkelingsstoornissen: Denk aan ADHD, autisme (ASS), of een verstandelijke beperking. Je kind heeft extra begeleiding nodig bij sociale interactie, onderwijs of dagelijkse activiteiten.
3. Chronische aandoeningen: Kinderen met ernstige astma, darmziekten of andere langdurige medische problemen.
4. Meervoudige beperkingen: Een combinatie van fysieke, verstandelijke en medische uitdagingen.

Herken je je kind hierin? Dan is de kans groot dat je als ouder in een zorg intensieve situatie zit.

Wat betekent dit voor jou als moeder?

De zorg voor een kind met intensieve behoeften vraagt veel van je. Naast liefde en toewijding komt er vaak extra stress, verantwoordelijkheid en tijd bij kijken. Veel moeders geven aan dat ze zich regelmatig overweldigd te voelen.

Signalen dat de zorg jou (te) zwaar kan belasten:

• Je hebt het gevoel continu ‘aan’ te staan.
• Je ervaart chronische vermoeidheid door gebroken nachten en zorgvragen.
• Je hebt moeite om tijd voor jezelf of je partner te vinden.
• Je voelt je alleen, onbegrepen of hebt het gevoel dat je altijd moet vechten voor de juiste zorg.
• Je zit in een spagaat tussen werk, gezinsleven, zorg en tijd voor jezelf en weet niet meer wat je eerst moet doen.
• Je andere (gezonde) kinderen krijgen minder aandacht

Weet dat je hierin niet alleen bent. 

Ouders van zorgintensieve kinderen ervaren vaak een verstoorde balans tussen zorg, werk en privéleven. Volgens een rapport van de Rijksoverheid uit 2021 heeft 78% van de ouders minder gewerkt, 44% ervaart opvoedproblemen en in 50% van de gezinnen krijgen andere kinderen onvoldoende aandacht.

Rijksoverheid Onderzoek in Opdracht van VWS Ministerie 2021 

Zorg is persoonlijk: elke ervaring telt

Het hebben van een zorgintensief kind voelt voor iedereen anders. Wat voor de één draaglijk is, kan voor een ander al snel te veel zijn. Het maakt niet uit wat de specifieke zorgvraag van je kind is—of het nu ADHD, een chronische ziekte, of een ernstige beperking betreft. Het gaat om jouw ervaring en hoe dit zich verhoudt tot jouw energie, veerkracht en lichamelijke gesteldheid.

Jouw grenzen zijn uniek en dat mag er zijn. Overbelasting ontstaat niet alleen door de zorg op zichzelf, maar ook door het constant ‘aan’ staan, het combineren van rollen en het gebrek aan tijd voor jezelf. Als moeder draag je vaak veel op je schouders en verlies je gemakkelijk het contact met jezelf. Dat moment waarop je merkt dat je steeds verder van je eigen ik verwijderd raakt, is precies wanneer het belangrijk is om erkenning te geven aan jouw situatie. Je hoeft het niet alleen te dragen, en je mag hulp vragen—ongeacht hoe jouw situatie eruitziet.

Praktische tips en eerste stappen

Als je je hierin herkent, is het belangrijk om te weten dat er hulp beschikbaar is:

1. Vraag om hulp: Mocht je nog geen hulp hebben, maak dan een afspraak bij je huisarts. Zij kunnen de hulpvraag voor zorg starten.
   Mocht je al wel hulp hebben van een zorgorganisatie schakel dan een casemanager of gezinscoach. Via de gemeente heb je recht op een mantelzorgondersteuner.
2. Belangenorganisaties: Kijk wat Balans of Stichting MEE voor jou en je gezin kan betekenen.
3. Durf te erkennen: Dat je kind zorg intensief is, is geen falen als ouder. Het is een situatie waarin jij recht hebt op ondersteuning.
4. Zelfzorg: Investeer in rust en herstelmomenten voor jezelf, zodat je de zorg kunt blijven geven die nodig is.

Als moeder van een zorgintensief kind draag je een enorme verantwoordelijkheid. Het erkennen van de situatie is de eerste stap naar meer balans en energie. Weet dat je niet alleen bent en dat er hulp is, ook voor jou. Wil je meer praktische tips en ondersteuning om je energie en balans te herstellen? Kijk dan eens bij mijn coachingtraject ‘Herstel Jezelf: Balans voor Moeders’. Ik help je ontdekken hoe je de regie weer in eigen handen kunt nemen en beter voor jezelf kunt zorgen, zodat zowel jij als je gezin meer rust en plezier ervaren.